Artykuły i zdjęcia

Test stworzył dr Martin Achtnich - szwajcarski psycholog i doradca zawodowy. Oparł on konstrukcję testu na koncepcji węgierskiego psychiatry i psychoanalityka - Leopolda Szondiego. W teście spotykamy 8 podstawowych (zaczerpniętych właśnie od Szondiego), głębokich skłonności, czy też potrzeb człowieka, nazywanych w teście czynnikami:

• miękkości, kobiecości, wrażliwości, potrzeby kontaktu fizycznego,
• siły fizycznej, twardości,
• społeczności, bycia między i dla ludzi,
• pokazywania, prezentowania, estetyki,
• rzeczowości, racjonalności, logicznego myślenia, precyzyjnego działania,
• intuicji, twórczej wyobraźni,
• materii, 
• oralności (w tym ujęciu - komunikowania się, rozmawiania, tłumaczenia lub - karmienia)

Być może brzmi to trochę dziwnie, ale jeżeli przyjrzymy się tym potrzebom bliżej, zauważymy, że rzeczywiście część z nas kieruje się na przykład przy wyborze zawodu potrzebą komunikowania się, mówienia, tłumaczenia, opowiadania, słownego bronienia. Takie osoby często nazywamy "gadułami", przyjmujemy, że to część ich temperamentu. W ujęciu Achtnicha owszem tak to jest, ale dodaje on jakby jeszcze jeden element - właśnie potrzeby, która niezaspokojona może prowadzić do co najmniej frustracji i dyskomfortu.

Martin Achtnich w Przedmowie do podręcznika "BBT Obrazkowy Test Zawodów" mówi tak:

"(...) Tkwiąca w nas struktura skłonności wpływa na wybór naszych działań, dając w "walce motywów" wskazania za i przeciw. Ta dana nam dziedzicznie struktura podlega różnorodnym wpływom wychowania i środowiska społecznego. (...) Przez dany wybór działania uwidacznia się pierwotna struktura skłonności (upodobań).

Już dawno pionierzy szwajcarskiego poradnictwa zawodowego wyrażali pogląd, że należy brać pod uwagę nie tylko uzdolnienia, ale także skłonności (upodobania) i zainteresowania kandydata do zawodu. Zainteresowanie pracą i zadowolenie związane z wykonywanym zawodem lub ich brak mogą bezpośrednio wpływać na wolę uzyskiwania osiągnięć, dlatego tak ważne znaczenie ma prognoza zawodowa. Jeżeli zawód nie odpowiada upodobaniom, mówimy o niezgodnym z nimi wyborze zawodu, który wywołuje niezadowolenie, a w konsekwencji spadek wydajności pracy. W najlepszym razie może to zmusić do zmiany zawodu, a w najgorszym biegu wypadków pojawią się negatywne reakcje psychiczne."

Tych osiem potrzeb tworzy nieskończoną ilość konfiguracji trzech podstawowych czynników, które składają się na tak zwany "klucz" wskazujący, w jakich obszarach zawodowych, w jakich "odcieniach" danego zawodu, powinna poruszać się badana osoba. Klucz uświadamia również naturalne zasoby i zdolności, pozwala zobaczyć szczególnie mocne cechy oraz skłonić do zastanowienia, jak najlepiej można je wykorzystać.

W przypadku młodych ludzi - gimnazjalistów, licealistów, studentów - Obrazkowy Test Achtnicha pozwala na głębsze, dokładniejsze wniknięcie w sferę potrzeb i odniesienie tej wiedzy do wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Jeżeli wybierze się ją zgodnie z kluczem, można spodziewać się wzrostu motywacji, chęci do nauki i rozwoju, zainteresowania dziedziną, poczucia komfortu wewnętrznego, świadomości, że jest się na właściwej drodze, spokoju oraz pewności siebie i ugruntowania.

Z własnego doświadczenia zawodowego mogę dodać, że klucz podpowiada również rodzaj zainteresowań, lektur, dyscyplinę sportu itd. Jest to szczególnie ważne i użyteczne dla młodych ludzi w wieku gimnazjalnym. W tym okresie, w burzliwy sposób tworzą oni swoją tożsamość. Jest to czas kompletnego zagubienia na temat siebie, wzmacnianego wielką potrzebą akceptacji ze strony rówieśników, a co za tym idzie - dopasowywania się ze szkodą dla swojej pięknej indywidualności. Jest to też okres rozwojowego spadku energii. Młodzi ludzie w tym wieku są często ospali, spowolnieni, niechętni do robienia czegokolwiek, czym doprowadzają swoich zmartwionych rodziców do szału lub paniki. Wiedza na temat kręgu zainteresowań takiego nastolatka może być bardzo pomocna w próbach zaangażowania go w coś. A takie zaangażowanie powoduje zawsze wzrost poziomu energii, chęci do życia, jest wspaniałym źródłem informacji na temat samego/samej siebie, pozwala pozytywniej na siebie spojrzeć i dodać kolejną "cegiełkę" w budowaniu swojego JA.

Test jest również bardzo użyteczny dla osób dorosłych, które potrzebują zmiany lub straciły pracę i nie mają pomysłu, co robić dalej. Dzięki wnikliwej analizie mają możliwość zobaczenia swoich zasobów, zdolności i zastanowić się, jak je wykorzystać, w którą stronę pójść, żeby nareszcie czuć się na swoim miejscu, czuć, że się robi coś bardzo dobrze i chętnie.

Wyniki testu wskazują również obszary trudne, wymagające zaopiekowania czy przepracowania. O tych kwestiach mówią nam tak zwane rewersje poszczególnych czynników lub ich odrzucenie. Na przykład rewersja czynnika G (czyli intuicji, twórczej wyobraźni) świadczy o poczuciu niższości, rewersja czynnika M - o potrzebie pracowania w warunkach czystych, pedantycznych oraz o skłonnościach do depresji.

Jak robi się taki test?

Otóż osoba badana otrzymuje 96 zdjęć (które były opracowywane przez szwajcarskich i austriackich psychologów przez 12 lat!). Zdjęcia te musi podzielić według instrukcji na trzy grupy. W dalszej części badania zajmuje się już tylko jedną z tych grup - dzieli ją na mniejsze, a następnie omawia. Osoba badająca zaznacza wszystkie wybory na formularzu, a także notuje spostrzeżenia badanego.

Sama forma testu jest naprawdę bardzo ciekawa, ponieważ nie trzeba nic pisać, ani zaznaczać, tylko oglądać zdjęcia, co samo w sobie stanowi przyjemną odmianę w porównaniu do innych testów. Wszystkie wybory wprowadzane są do systemu. Produktem prawie finalnym jest kilkunastostronicowy wydruk zawierający informacje na temat klucza, środowiska zawodowego odpowiadającego temu kluczowi, narzędzi zawodowych, atmosfery, materiałów i ostatecznie - zawodów. Wyniki te finalnie badający omawia jeszcze szczegółowo z badanym.

Test jest fantastycznym źródłem informacji o sobie. Porządkuje wartości i potrzeby pod kątem wyboru zawodu. Wskazuje bezbłędnie kierunki działania oraz obszary wymagające przepracowania. Dzięki tej ostatniej informacji wiemy, co trzeba zrobić, żeby być efektywniejszym i jakich blokad się pozbyć, żeby pełną parą ruszyć przed siebie. 

Serdecznie zapraszam na spotkanie z testem Achtnicha i ze sobą. Zapraszam wszystkich tych, którzy chcą dowiedzieć się czegoś więcej o sobie w kontekście planowania życia zawodowego lub zmian. 

Na koniec chciałbym dodać, że test Achtnicha od początku budził moje ogromne zainteresowanie swoją innością i głębią. Właścicielem praw autorskich do tego testu jest dr Henryk Jarosiewicz, u którego miałam przyjemność skończyć kurs uprawniający do wykonywania testu i który do tej pory służy mi pomocą w przypadku różnych niejasności, za co jestem Mu bardzo wdzięczna.

Monika Crook